Τι ειπώθηκε στο Τριανόν

 

Στιγμές και μηνύματα από την εκδήλωση της «Εποχής» στο Τριανόν

  Κατάμεστη, και με ιδιαίτερα ευχάριστη ατμόσφαιρα, ήταν, τη Δευτέρα το βράδυ, η αίθουσα του Τριανόν που φιλοξένησε την εκδήλωση της «Εποχής», με θέμα «Η ανανεωτική και ριζοσπαστική Αριστερά απέναντι στις προκλήσεις των καιρών».

 Και αυτό δεν είναι κάποια δημοσιογραφική υπερβολή, καθώς πέραν των καθήμενων και όρθιων παρευρισκομένων, ακόμα και καθισμένων στο πάτωμα, άλλος τόσος κόσμος βρισκόταν στο φουαγιέ και έξω από τον κινηματογράφο, προκειμένου να ακούσει από τα μεγάφωνα τις ομιλίες των Σίας Αναγνωστοπούλου (βουλεύτριας ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ), Κωστή Παπαϊωάννου (εκπαιδευτικού, συγγραφέα), Βασίλη Παπαστεργίου (δικηγόρου), Αντώνη Τζανακόπουλου (καθηγητή Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου, Παν. Οξφόρδης), Ευκλείδη Τσακαλώτου (βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ), για την Αριστερά μπροστά στις σημερινές δυσκολίες.

Και αυτές είναι πολλές. «Η ζωή στη χώρα αυτή έχει μετατραπεί σε μια είδους πίστας εμποδίων, όπου καθημερινά πρέπει να αντιμετωπίσεις προκλήσεις για να επιβιώσεις», όπως τόνισε η Μαρέλ Ζαχαρέλου, συντονίστρια της εκδήλωσης, περιγράφοντας το ασφυκτικό πλαίσιο που βιώνουμε, ενώ την ίδια στιγμή η Αριστερά βιώνει τη δική της εκλογική κρίση και η κοινωνία ολοένα συντηρητικοποιείται.

Η εκδήλωση προκάλεσε και το ενδιαφέρον πολλών δημοσιογραφικών μέσων, που βρέθηκαν στο Τριανόν για να την καλύψουν, όχι μάλλον λόγω της θεματικής της, αλλά επειδή ανέμεναν μήπως υπάρξουν νεότερα για τις εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ κατά τις ομιλίες. Αξίζει να επισημανθεί, για ακόμη μια φορά, πως, σε αντίθεση με διάφορα που γράφθηκαν, η εκδήλωση δεν ήταν της «Ομπρέλας» για τα εσωκομματικά τεκταινόμενα, αλλά μια πρωτοβουλία της εφημερίδας για τον ευρύτερο χώρο της Ανανεωτικής και Ριζοσπαστικής Αριστεράς, που δεν εκπροσωπείται προφανώς μόνο από τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά αναφέρονται και ανήκουν σ’ αυτόν πλείστες άλλες πολιτικές οργανώσεις, κόμματα, κινήσεις πολιτών και ανένταχτοι. Άλλωστε, «η Εποχή, μια ανεξάρτητη εφημερίδα της Αριστεράς, λειτουργεί από την ίδρυσή της, πρώτο φύλλο στις 13 Νοέμβρη του 1988, μέσα στο ευρύ πλαίσιο της Ανανεωτικής, Κινηματικής, Οικολογικής και Ριζοσπαστικής Αριστεράς, με μια αντίληψη ανοιχτότητας και πλουραλισμού», όπως σημείωσε και ο Παύλος Κλαυδιανός στο Τριανόν, προαναγγέλλοντας την προσπάθειά μας να συνεχίσουμε το επόμενο διάστημα αυτόν τον κύκλο συζητήσεων με εκδηλώσεις –και εκτός Αθηνών– και προφανώς και μέσα από τα φύλλα μας.

 

Αυτοί που μένουν και αυτοί που φεύγουν

 

Πράγματι, όμως, κατά τη συζήτηση της Δευτέρας βγήκαν και διάφορες «ειδήσεις» όσον αφορά και τις εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ.

Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, μεταξύ άλλων, αναφέρθηκε στα σημερινά προβλήματα του κόμματος, που όπως επισήμανε, όμως, δεν δημιουργήθηκαν με την εκλογή του Σ. Κασσελάκη στην ηγεσία του, αλλά ήταν κάτι που ξεκίνησε αρκετά νωρίτερα. Ως πυρήνα των προβλημάτων εντόπισε τη σταδιακή κυριαρχία του κυβερνητισμού και του αρχηγισμού, που είχαν σημαντικές επιπτώσεις στη λειτουργία του κόμματος (ρευστοποίηση και αδρανοποίηση), αλλά και τη διαμόρφωση των πολιτικών του θέσεων, πλήττοντας την αξιοπιστία του ΣΥΡΙΖΑ. Για την παρούσα κατάσταση, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος τόνισε ότι ο αρχηγισμός έχει δημιουργήσει ένα τοξικό κλίμα εντός του κόμματος, με αποτέλεσμα να υπάρχει ένα περιβάλλον όπου η ηγεσία θεωρεί ότι δεν χρειάζεται πολιτική συζήτηση και σύνθεση θέσεων, αλλά ενδιαφέρεται μόνο να διασφαλίσει τις πλειοψηφίες. Ενώ στο τέλος της ομιλίας του είπε χαρακτηριστικά πως «όπως ξέρετε, κατέβηκα ως υποψήφιος πρόεδρος και στην ομιλία μου είχα πει πως, είτε χάσω είτε κερδίσω, θέλω να φέρω πίσω την περηφάνια στους ανθρώπους της Αριστεράς για τις ιδέες τους, τις προτάσεις του, τους αγώνες τους. Λυπάμαι γιατί θεωρώ εξαιρετικά δύσκολο να υπάρχει πια αυτή η περηφάνια σε αυτό το κόμμα». Τοποθέτηση που εκλήφθηκε από πολύ κόσμο και από τα Μέσα ως προαναγγελία αποχώρησής του από τον ΣΥΡΙΖΑ, κάτι που μέλλει να φανεί αυτό το διήμερο.

Από την πλευρά της, η Σία Αναγνωστοπούλου αφού έκανε μια ιστορικο-πολιτική αναδρομή της ανανεωτικής Αριστεράς, της δημιουργίας του ΣΥΡΙΖΑ, φθάνοντας στην ανάληψη της κυβέρνησης, προχώρησε σε μια αυτοκριτική, συμπληρώνοντας πως «η εμπειρία του ΣΥΡΙΖΑ ως κυβερνώσα Αριστερά θεωρώ ότι έχει εγγραφεί στο logiciel του κόμματος και χρειάζεται επειγόντως αναστοχαστική προσέγγιση (συνέδριο). Όχι με παγιδευτικούς όρους αυτοσκοπού κυβερνησιμότητας, αλλά με όρους μιας Αριστεράς που σε διαρκή όσμωση και συνομιλία με άλλα κόμματα, φορείς, ομάδες και κινήματα διεκδικεί να (ξανα)γίνει το πλειοψηφικό ρεύμα απέναντι στη λαίλαπα της Δεξιάς». Έκλεισε δε την ομιλία της λέγοντας πως «όσο ο ΣΥΡΙΖΑ εμπεριέχει στον τίτλο του και το ριζοσπαστική και το Αριστερά, αυτή τη μάχη θα την δίνω μέσα από τις τάξεις του, με όλους τους όρους και τις προϋποθέσεις που έθεσα στην αρχή: του άυλου, πολιτισμικού νήματος, της ιστορικότητας, αλλά και της πλειοψηφικής κλίσης. Για αυτό δεν μπορεί να πετάξει κανείς εύκολα από το καράβι το έρμα του, χωρίς να πάρει το ρίσκο να το βυθίσει. Αυτά τα βαρίδια του 3%, καλώς ή κακώς είναι το έρμα του καραβιού. Να ανανεωθεί, να επικαιροποιηθεί, να αλλάξει. Όχι όμως να πεταχτεί».

Συμπεράσματα για την απήχηση των δύο αυτών διαφορετικών στάσεων δύσκολα μπορούν να εξαχθούν από το κοινό της αίθουσας –πέραν γνωστών στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ (Δ. Βίτσας, Ν. Βούτσης, Κ. Δουζίνας, Μ. Καραμεσίνη, Μ. Μπαλαούρας, Α. Μπαλτάς, Ν. Μπίστης, Ν. Ξυδάκης, Κ. Πουλάκης, Π. Σκουρλέτης, Γ. Σταθάκης, Μ. Τζούφη, Ν. Φίλης κ.ά), αποτελούταν και από ανθρώπους άλλων πολιτικών χώρων της Αριστεράς ή ανένταχτους, ενώ κάποια στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ που δεν εθεάθησαν στην αίθουσα, πολύ πιθανό να παρακολουθούσαν κι αυτά την εκδήλωση διαδικτυακά (σε real time η διαδικτυακή συμμετοχή δεν έπεσε ποτέ κάτω από τις 900-1.000 παρακολουθήσεις, ενώ έκτοτε έχουν δει χιλιάδες τη μαγνητοσκόπηση). Κι αυτό γιατί και οι δύο ομιλίες καταχειροκροτήθηκαν απ’ όλους/ες, γεγονός που αν μη τι άλλο δείχνει την κουλτούρα διαλόγου και αλληλοσεβασμού που επικρατούσε στην αίθουσα, σε αντίθεση με το πολεμικό κλίμα που εξελίσσεται το τελευταίο διάστημα στα social media.

 

Κριτική για το παρελθόν, όραμα για το μέλλον

 

Επανερχόμενη στις ομιλίες, ο Αντώνης Τζανακόπουλος προχώρησε σε μία (αυτο-)κριτική για την πορεία της ριζοσπαστικής Αριστεράς τα τελευταία χρόνια, σημειώνοντας τα ζητήματα μη επαρκούς αντίστασης στον αρχηγισμό, του εναγκαλισμού με την εύπεπτη και συνθηματολογική κριτική και τη μη υπεράσπιση των συλλογικών διαδικασιών, με αποτέλεσμα την έλλειψη ζύμωσης και συνδιαμόρφωσης. Συνέχισε με το πώς θα πρέπει να σταθεί από εδώ και πέρα ο χώρος, μιλώντας για την πολυπλοκότητα των σύγχρονων προκλήσεων και την ανάγκη διαμόρφωσης θέσεων με επαρκή απόχρωση (nuance), ακόμη κι αν αυτό είναι σε κάποιο βαθμό αντιδημοφιλές. «Δουλειά της Αριστεράς είναι η ζύμωση με την κοινωνία και η συνδιαμόρφωση θέσεων και όχι απλά η προσπάθεια εγκόλπωσης της αγανάκτησης ή της διαμαρτυρίας», τόνισε ο ίδιος. Ενώ συμπλήρωσε πως για να μπορέσει η Αριστερά να σπάσει τον φαύλο κύκλο καπιταλιστικής διαχείρισης, θα πρέπει να είναι σωστά προετοιμασμένη, χωρίς να τυφλώνεται από μανία διαχείρισης. «Δεν μπορούμε να γκρεμίσουμε το σπίτι του καταπιεστή, χρησιμοποιώντας τα εργαλεία του καταπιεστή».

Ο Κωστής Παπαϊωάννου επισήμανε το ιστορικό βάρος των εννοιών της ανανεωτικής και ριζοσπαστικής Αριστεράς, τονίζοντας πως δεν υπάρχει ανάγκη μια αέναης συζήτησης ούτε για το φύλο των αγγέλων, ούτε για τα λάθη και τις όψεις της φθοράς του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό που χρειάζεται, είναι «απάντηση στη δεξιά ηγεμονία. Όχι με μιμήσεις και franchise του “ProjectMitsotakis”, που επιμολύνουν όποιον χώρο αποικιοποιούν. Χρειάζεται απάντηση στο μοντέλο καθολικής απορρύθμισης. Να αναδειχθεί η Αριστερά ως δύναμη ασφάλειας. Η επανοικειοποίηση της ασφάλειας είναι το μεγάλο πρόταγμα, το πιο προοδευτικό σε συνθήκες ολικής επισφάλειας. Να πάρουμε την ασφάλεια από τη Δεξιά, να της βγάλουμε το πηλίκιο και να της δώσουμε όλο της το περιεχόμενο», όπως είπε. Προκειμένου να συμβεί αυτό, σημείωσε πως χρειάζεται ένα ενιαίο κοινωνικό, κλιματικό και θεσμικό τρίπτυχο που θα μπορούσε να κινητοποιεί νέες ομάδες και τις γενιές που ακολουθούν, όπως και η Αριστερά να βάλει και να μιλά για τη δική της ατζέντα, όχι απλά να αντιδρά στη δεξιά ατζέντα.

Αντίστοιχα, ο Βασίλης Παπαστεργίου τόνισε την ανάγκη να πιάσουμε το νήμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς από την αρχή (σχετική πρωτοβουλία υπογράφει με ακόμα 50+ ανένταχτους αριστερές και αριστερούς). Από τη μία, «η Αριστερά οφείλει να ξανασυζητήσει για το 2015 για να ερμηνεύσει τι συνέβη και γιατί συνέβη έτσι όπως συνέβη. Η ήττα του 2015 προφανώς σχετίζεται με την σημερινή κατάσταση της Αριστεράς και αντιστρόφως. Ταυτόχρονα όμως, θα πρέπει να ξεπεράσει το 2015, με την έννοια ότι δεν μπορεί να πολιτευτεί στις αντιθέσεις του σήμερα αποκλειστικά με βάση αυτή τη διαιρετική τομή». Και από την άλλη, τόνισε πως «χρειαζόμαστε ενεργούς αριστερούς όχι χαρισματικές ηγεσίες, που θα τροφοδοτήσουν τον χώρο των κινημάτων με ιδέες και πρακτικές που θα κάνουν την υπόθεση της κοινωνικής δικαιοσύνης, του σοσιαλισμού, της αλληλεγγύης, επίκαιρες ξανά. Θέλουμε θέσεις, μελέτη πρακτικών, πειράματα που δείχνουν ότι υπάρχει και άλλος δρόμος, όχι διαφημιστικές ιδέες. Χρειαζόμαστε τέλος έναν χώρο και ένα πλαίσιο για να συζητήσουμε τις διαφορές μας πολιτικά και χωρίς αναθέματα».

Μέρος αυτού του χώρου θα προσπαθήσει να είναι και η «Εποχή», συνεχίζοντας να προσφέρει τις σελίδες και τις δυνάμεις για έναν γόνιμο διάλογο για την Αριστερά.

epoxi.gr